Doğru tasarım, detay ve işçilikle güçlendirilen yapılar, yeni yapılmış yapılar kadar depreme dayanıklıdır. Yeniden yapımda da güçlendirmede de tasarım, 2018 Türkiye Bina Deprem Yönetmeliğinde belirlenen aynı performans hedeflerini sağlamak zorundadır.
Sadece karbon fiber elemanlar kullanılarak yapılacak bir güçlendirme çalışması her binayı istenen deprem performansına çıkarmaya yetmeyebilir. Binanın mevcut tasarım detayları, malzeme ve işçilik kalitesi, geometrik planı, zemin koşulları vb. incelenerek binanın ihtiyacı olan güçlendirme yöntemi belirlenmelidir.
Sadece karbon fiber elemanlarla kolonları sargılanan her bina deprem yönetmeliğinde tanımlanan performans düzeyine gelmese de binanın deprem performansında iyileşme olur.
Betonarme güçlendirme inşaatı temelden başlayarak çatı katına kadar çıkar. Bu sırada yapılarda oturmaya devam edilemez. Ne kadar yenilikçi teknolojiler ile yapıların dışarıdan çerçeve eklenerek vb. şekillerde güçlendirilmesi olanaklı hale gelmiş olsa da bu yöntemler çoğu binamız için geometrik yapıları ve mevcut parametreleri sebebi ile uygulanabilir değildir.
Karbon fiber elemanlarla yapılan çalışmalarda ise mekânın boş olarak teslim edilmesi, işin süresini kısaltır ve maliyetini düşürür.
Binanızda yapının mevcut statik betonarme projesine uygun olmadan eklenmiş kısımlar varsa betonarme güçlendirme esnasında bunların ilk projeye uygun hale getirilmesi zorunludur. Örneğin, ruhsatı ve projesinde 2 katlı olan yapıya eklenen üçüncü bir kat varsa bu kat yıkılmak zorundadır.
Güçlendirme kararı alınabilmesi için bağımsız bölüm sayısı bazında %80 çoğunluk gerekir.
Güçlendirmede KDV oranı %20dir.
İmar affından faydalanan yapı kayıt belgesine sahip binalarda tek sefere mahsus güçlendirme izni verilmektedir. Fakat bu binaların mevcut parametrelerinde çok fazla belirsizlik bulunduğu için güçlendirme tavsiye edilmez.
Riskli bina tespitinde, binanız "2019 Riskli Yapıların Tespit Edilmesine İlişkin Esaslar" çerçevesinde değerlendirilir. Bu tespiti yalnızca bakanlık onaylı Riskli Yapı Tespit Kuruluşları yapabilir. Değerlendirmenin 2 olası sonucu bulunur: "Riskli" veya "Riskli değil". Binanın riskli çıkması durumunda, sonucun tebliğ edilmesinden sonra 15 günlük itiraz süreci bulunur. Bu itiraz ilgili Kentsel Dönüşüm Müdürlüğünce belirlenen bir teknik heyet tarafından değerlendirilir.
Riskli yapı tespiti neticesinin, itiraz üzerine değişmesi halinde, durum ilgili tapu müdürlüğüne bildirilir. Değişmemesi halinde ise Riskli yapı olarak tapu kütüğüne kaydedilen taşınmazların maliklerine, altmış günlük süre verilerek riskli yapıların yıktırılması istenir. Bu süreden sonra yapı hala yıktırılmamışsa yapının idari makamlarca yıktırılacağı maliklere tebliğ edilir ve 30 günlük ek süre verilir. Bu süreden sonra bina hala yıktırılmamış ise elektrik, su ve doğalgaz kestirilir, tahliye ve yıkım işlemi yaptırılarak masrafları maliklere hisseleri oranında rücu edilir.
Riskli bina tespiti, açıklandığı üzere kendiliğinden yıkıma doğru giden bir süreçtir ve tek bir malik diğerlerinin onayına gerek duymadan bu tespiti yaptırabilir. Öte yandan güçlendirme kararı almak için bağımsız bölüm sayısının %80 çoğunluğu gerekir.
5'te 4 çoğunluğun sağlanarak riskli yapının yıkımı yerine güçlendirilmesinin istenmesi durumunda, riskli yapının yıktırılması için maliklere verilen süre içerisinde; maliklerce, güçlendirmenin teknik olarak mümkün olduğunun tespit ettirilmesi, usulüne uygun olarak güçlendirme kararı alınması, güçlendirme projesinin hazırlatılması ve imar mevzuatı çerçevesinde ruhsat alınması gerekir. Güçlendirme işi tamamlandıktan sonra tapu kaydındaki riskli yapı şerhinin kaldırılması için Müdürlüğe başvurulur.
Tüm bu bilgiler ışığında Riskli Yapı Tespiti ancak ve ancak binanın "Riskli Yapı" çıkması durumunda izlenecek yol haritasının oluşturulmasından sonra yaptırılmalıdır.
Deprem performans analizinde yapılar, "2018 Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği" çerçevesinde değerlendirilir. Değerlendirmenin 5 olası sonucu bulunur: "Kesintisiz Kullanım Performans Düzeyi", "Sınırlı Hasar Performans Düzeyi", "Kontrollü Hasar Performans Düzeyi", "Göçmenin Önlenmesi Performans Düzeyi" ve "Göçme Durumu".
Analizden çıkan sonuç binanın referans depreminde alması beklenen hasar düzeyini tanımlar ve resmi olarak bağlayıcılığı yoktur. Malikler yapının deprem zaafiyet düzeyini öğrenmek amacıyla performans analizi yaptırabilir. Fakat önemli olan, binanız özellikle 2000 öncesi döneme aitse performans analizi sonucuna göre güçlendirme veya yeniden yapımı göze alıp alamamaktır.
Karot numunesi, binanızın mevcut beton dayanımının tespit edilmesi için alınır. Mevcut beton dayanımı, riskli yapı tespiti için de deprem performans analizi için de elzem bir parametredir. Karot numunesi, usulüne uygun alındığı sürece binaya zarar vermez. Karot alınırken röntgen cihazı ile demir yerleri tespit edilir ve böylece donatıya zarar vermeden numune alınır. Ayrıca numuneler betonarme elemanların kritik olmayan bölgelerinden alınır. Karot alındıktan sonra kalan boşluk beton kadar yüksek dayanıma sahip yapısal tamir harçları ile doldurulur.
Ne yazık ki güçlendirme işinde ortalama birim fiyat yoktur. Projeyi ve yapıyı yerinde görmeden maliyet çıkarılamaz. Binanın mevcut durumuna ve ihtiyaçlarına göre yapılacak olan tasarım fiyatlandırılır.
Bir veya birkaç kolonda/kirişte yapılacak herhangi bir uygulama güçlendirme değildir. Onarım veya basit kısmi iyileştirme ile güçlendirme arasındaki ayrımın yapılması gerekir.